8th Standard Science Chapter 17 Notes, 8ನೇ ತರಗತಿ ನಕ್ಷತ್ರ ಮತ್ತು ಸೌರಮಂಡಲ ವಿಜ್ಞಾನ ನೋಟ್ಸ್‌

ಅಧ್ಯಾಯ 17

ನಕ್ಷತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಸೌರಮಂಡಲ

ಎಂಟನೇ ತರಗತಿ ವಿಜ್ಞಾನ ಭಾಗ-2

ನೋಟ್ಸ್ /ಪ್ರಶ್ನೋತ್ತರಗಳು

1 ರಿಂದ 3ರ ವರೆಗಿನ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳಿಗೆ ಸರಿಯಾದ ಉತ್ತರವನ್ನು ಆರಿಸಿ ಬರೆಯಿರಿ.

1. ಈ ಕೆಳಗಿನವುಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವುದು ಸೌರಮಂಡಲದ ಸದಸ್ಯ ಅಲ್ಲ.

(a) ಕ್ಷುದ್ರಗ್ರಹ

(b) ಉಪಗ್ರಹ

(c) ನಕ್ಷತ್ರಪುಂಜ

(d) ಧೂಮಕೇತು

ಉತ್ತರ
(c) ನಕ್ಷತ್ರಪುಂಜ

2. ಈ ಕೆಳಗಿನವುಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವುದು ಸೂರ್ಯನ ಗ್ರಹವಾಗಿಲ್ಲ?

(a) ಸಿರಿಯಸ್‌

(b) ಬುಧ

(c) ಶನಿ

(d) ಭೂಮಿ

ಉತ್ತರ
(a) ಸಿರಿಯಸ್‌

3. ಚಂದ್ರನ ಬಿಂಬಾವಸ್ಥೆಗಳು ಸಂಭವಿಸಲು ಕಾರಣ

(a) ಬೆಳಕನ್ನು ಪ್ರತಿಫಲಿಸುವ ಚಂದ್ರನ ಸ್ವಲ್ಪ ಭಾಗ ಮಾತ್ರ ನಮಗೆ ಕಾಣುವುದು.

(b) ಚಂದ್ರನಿಂದ ನಮ್ಮ ದೂರವು ನಿರಂತರ ಬದಲಾಗುವುದು.

(c) ಚಂದ್ರನ ಮೇಲ್ಮನ ಸ್ವಲ್ಪ ಭಾಗವನ್ನು ಭೂಮಿಯ ನೆರಳು ಮರೆಮಾಚುವುದು.

(d) ಚಂದ್ರನ ವಾತಾವರಣದ ದಟ್ಟತೆಯು ಸ್ಥಿರವಾಗಿಲ್ಲದಿರುವುದು.

ಉತ್ತರ
(a) ಬೆಳಕನ್ನು ಪ್ರತಿಫಲಿಸುವ ಚಂದ್ರನ ಸ್ವಲ್ಪ ಭಾಗ ಮಾತ್ರ ನಮಗೆ ಕಾಣುವುದು.

4. ಬಿಟ್ಟ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಸೂಕ್ತ ಉತ್ತರಗಳಿಂದ ತುಂಬಿರಿ.

(a) ಸೂರ್ಯನಿಂದ ಅತ್ಯಂತ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಗ್ರಹ ನೆಪ್ಚೂನ್

(b) ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣದಂತೆ ಕಾಣುವ ಗ್ರಹಮಂಗಳ

(c) ಆಕಾಶದಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸಬಹುದಾದ ಆಕಾರವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುವ ನಕ್ಷತ್ರಗಳ ಗುಂಪಿಗೆ ನಕ್ಷತ್ರಪುಂಜ ಎನ್ನುವರು.

(d) ಗ್ರಹದ ಸುತ್ತಲೂ ಪರಿಭ್ರಮಿಸುವ ಆಕಾಶಕಾಯವನ್ನು ಉಪಗ್ರಹ ಎನ್ನುವರು.

(c) ಶೂಟಿಂಗ್ ಸ್ಟಾರ್ (Shooting stars) ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ನಕ್ಷತ್ರಗಳಲ್ಲ.

(e) ಕ್ಷುದ್ರಗ್ರಹಗಳು ಮಂಗಳ ಮತ್ತು ಗುರು ಗ್ರಹಗಳ ಕಕ್ಷೆಗಳ ನಡುವೆ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ.

5. ಕೆಳಗಿನ ಹೇಳಿಕೆಗಳನ್ನು ಸರಿ (T) ಅಥವಾ ತಪ್ಪು (F) ಎಂದು ಗುರುತಿಸಿ,

(a) ಧ್ರುವನಕ್ಷತ್ರವು ಸೌರಮಂಡಲದ ಒಂದು ಸದಸ್ಯ

ತಪ್ಪು

(b) ಬುಧಗ್ರಹವು ಸೌರಮಂಡಲದ ಅತ್ಯಂತ ಚಿಕ್ಕ ಗ್ರಹ

ಸರಿ

(c) ಯುರೇನಸ್ ಸೌರಮಂಡಲದ ಅತ್ಯಂತ ದೂರದ ಗ್ರಹ

ತಪ್ಪು

(d) INSAT ಒಂದು ಕೃತಕ ಉಪಗ್ರಹ

ಸರಿ

(e) ಸೌರಮಂಡಲದಲ್ಲಿ ಒಂಬತ್ತು ಗ್ರಹಗಳಿವೆ.

ತಪ್ಪು

(f) ಓರಿಯನ್ ನಕ್ಷತ್ರಪುಂಜವನ್ನು ದೂರದರ್ಶಕದ ಸಹಾಯದಿಂದ ಮಾತ್ರ ವೀಕ್ಷಿಸಬಹುದು.

ತಪ್ಪು

6.A ಪಟ್ಟಿಯ ಅಂಶಗಳನ್ನು B ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿನ ಒಂದು ಅಥವಾ ಹೆಚ್ಚು ಅಂಶಗಳೊಂದಿಗೆ ಹೊಂದಿಸಿ ಬರೆಯಿರಿ.

1. ಒಳಗ್ರಹಗಳು…… ಭೂಮಿ , ಮಂಗಳ

2. ಹೊರಗ್ರಹಗಳು….. ಶನಿ

3. ನಕ್ಷತ್ರಪುಂಜ…… ದೊಡ್ಡ ಕರಡಿ

4. ಭೂಮಿಯ ಉಪಗ್ರಹ…….. ಚಂದ್ರ

7, ಶುಕ್ರಗ್ರಹವು ಸಂಜೆನಕ್ಷತ್ರದಂತೆ ಗೋಚರಿಸಿದರೆ ಆಕಾಶದ ಯಾವ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು ನೀವು ಕಾಣುವಿರಿ?

ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಇದು ಸೂರ್ಯಾಸ್ತದ ನಂತರ ಪಶ್ಚಿಮದಿಕ್ಕಿನ ಆಕಾಶದಲ್ಲಿ ಗೋಚರಿಸುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಇದು ನಕ್ಷತ್ರವಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಇದನ್ನು  ಸಂಜೆನಕ್ಷತ್ರ ಎನ್ನುವರು.

8, ಸೌರಮಂಡಲದ ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡ ಗ್ರಹವನ್ನು ಹೆಸರಿಸಿ.

ಸೌರಮಂಡಲದ ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡಗ್ರಹ ಗುರು.

9. ನಕ್ಷತ್ರಪುಂಜ ಎಂದರೇನು? ಯಾವುದಾದರೂ ಎರಡು ನಕ್ಷತ್ರಪುಂಜಗಳನ್ನು ಹೆಸರಿಸಿ.

ಗುರುತಿಸಬಹುದಾದ ಆಕಾರದಲ್ಲಿ ಗೋಚರಿಸುವ ನಕ್ಷತ್ರಗಳ ಗುಂಪೇ ನಕ್ಷತ್ರಪುಂಜಗಳು.

ನಕ್ಷತ್ರ ಪುಂಜಗಳಿಗೆ ಕೆಲವು ಉದಾಹರಣೆಗಳು

(a) ದೊಡ್ಡ ಕರಡಿ (b) ಲುಬ್ದಕ/ಮಹಾವ್ಯಾಧ (c) ಕ್ಯಾಸ್ಸಿಯೋಪೀಯ (d) ಸಿಂಹಮಂಡಲ

10, (a) ಸಪ್ತರ್ಷಿಮಂಡಲ ಮತ್ತು (b) ಲುಬ್ದಕಗಳಲ್ಲಿನ ಪ್ರಮುಖ ನಕ್ಷತ್ರಗಳ ನಡುವಿನ ಸಂಬಂಧಿತ ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುವ ರೇಖಾಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿ.

11. ಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಸೌರಮಂಡಲದ ಯಾವುದಾದರೂ ಎರಡು ಸದಸ್ಯ ಕಾಯಗಳನ್ನು ಹೆಸರಿಸಿ.

ಉಪಗ್ರಹಗಳು, ಧೂಮಕೇತುಗಳು, ಕ್ಷುದ್ರ ಗ್ರಹಗಳು, ಉಲ್ಕೆ ಗಳು,ಇತ್ಯಾದಿ.

12. ಸಪ್ತರ್ಷಿಮಂಡಲದ ಸಹಾಯದಿಂದ ಧ್ರುವ ನಕ್ಷತ್ರವನ್ನು ಹೇಗೆ ಗುರುತಿಸುವಿರಿ’ ಎಂದು ವಿವರಿಸಿ.

ಈ ಚಟುವಟಿಕೆಯನ್ನು ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ, ಶುಭ್ರವಾದ ಚಂದ್ರರಹಿತ ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 9.00 ಗಂಟೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕೈಗೊಳ್ಳುವುದು. ಆಕಾಶದ ಉತ್ತರಭಾಗವನ್ನು ನೋಡಿ ಸಪ್ತರ್ಷಿಮಂಡಲವನ್ನು ಗುರುತಿಸಬೇಕು. ಸಪ್ತರ್ಷಿಮಂಡಲದ ತುದಿಯಲ್ಲಿರುವ ಎರಡು ನಕ್ಷತ್ರಗಳನ್ನು ನೋಡಿ. ಚಿತ್ರ ದಲ್ಲಿ ತೋರಿಸಿರುವಂತೆ ಈ ಎರಡೂ ನಕ್ಷತ್ರಗಳ ನಡುವೆ ಒಂದು ಸರಳರೇಖೆ ಚಲಿಸಿರುವಂತೆ ಕಲ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಿ.

ಈ ಕಾಲ್ಪನಿಕ ರೇಖೆಯನ್ನು ಉತ್ತರ ದಿಕ್ಕಿಗೆ ವೃದ್ಧಿಸಿ (ಎರಡು ನಕ್ಷತ್ರಗಳ ನಡುವಿನ ಅಂತರದ ಅಂದಾಜು ಐದು ಪಟ್ಟು). ಈ ರೇಖೆಯು ಅತಿಯಾದ ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಲ್ಲದ ನಕ್ಷತ್ರವೊಂದರ ಬಳಿ ಕರೆದೊಯ್ಯುತ್ತದೆ. ಅದೇ ಧ್ರುವನಕ್ಷತ್ರ.

13. ಆಕಾಶದಲ್ಲಿನ ಎಲ್ಲಾ ನಕ್ಷತ್ರಗಳು ಚಲಿಸುತ್ತವೆಯೇ? ವಿವರಿಸಿ.

ಇಲ್ಲ. ಭೂಮಿಯು ತನ್ನ ಅಕ್ಷದ ಮೇಲೆ ಪಶ್ಚಿಮದಿಂದ ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ತಿರುಗುತ್ತದೆ.  ಆದ್ದರಿಂದ, ಆಕಾಶದಲ್ಲಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ನಕ್ಷತ್ರಗಳು (ಧ್ರುವ ನಕ್ಷತ್ರವನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ) ಪೂರ್ವದಿಂದ ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ಚಲಿಸುವಂತೆ ತೋರುತ್ತವೆ.  ಭೂಮಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ, ಧ್ರುವ ನಕ್ಷತ್ರವು ಆಕಾಶದಲ್ಲಿ ಚಲಿಸುವಂತೆ ಕಂಡುಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಏಕೆಂದರೆ ಅದು ಉತ್ತರ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಭೂಮಿಯ ತಿರುಗುವಿಕೆಯ ಅಕ್ಷದ ಮೇಲೆ ಇದೆ.  ಇದು ಆಕಾಶದ ಒಂದೇ ಬಿಂದುವಿನಲ್ಲಿ ನಿಶ್ಚಲವಾಗಿರುವಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ.

14. ನಕ್ಷತ್ರಗಳ ನಡುವಿನ ಅಂತರವನ್ನು ಜ್ಯೋರ್ತಿವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಏಕೆ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುತ್ತಾರೆ? ಒಂದು ನಕ್ಷತ್ರವು ಭೂಮಿಯಿಂದ 8 ಜ್ಯೋರ್ತಿವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ದೂರದಲ್ಲಿದೆ ಎಂಬ ಹೇಳಿಕೆಯಿಂದ ಏನನ್ನು ಅರ್ಥ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವಿರಿ?

ಭೂಮಿ ಮತ್ತು ನಕ್ಷತ್ರಗಳ ನಡುವಿನ ಅಂತರ ಹಾಗೂ ನಕ್ಷತ್ರಗಳ ನಡುವಿನ ಅಂತರವು ತುಂಬಾ ದೊಡ್ಡದಾಗಿದೆ.  ಇವುಗಳ ದೂರಗಳನ್ನು ಕಿಲೋಮೀಟರ್ (ಕಿಮೀ) ನಲ್ಲಿ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಲು  ಅನಾನುಕೂಲವಾಗಿದೆ.  ಹೀಗಾಗಿ, ಈ ದೊಡ್ಡ ಅಂತರವನ್ನು ಬೆಳಕಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.  ಒಂದು ಬೆಳಕಿನ ವರ್ಷ ಎಂದರೆ ಒಂದು ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಬೆಳಕು ಚಲಿಸುವ ದೂರ.  ಒಂದು ಬೆಳಕಿನ ವರ್ಷವು 9.46 x 10¹² ಕಿಮೀಗೆ ಸಮಾನವಾಗಿರುತ್ತದೆ.
ನಕ್ಷತ್ರವು ಭೂಮಿಯಿಂದ ಎಂಟು ಬೆಳಕಿನ ವರ್ಷಗಳ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ.  ಇದರರ್ಥ ನಕ್ಷತ್ರ ಮತ್ತು ಭೂಮಿಯ ನಡುವಿನ ಅಂತರವು ಎಂಟು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಳಕು ಪ್ರಯಾಣಿಸಿದ ದೂರಕ್ಕೆ ಸಮಾನವಾಗಿರುತ್ತದೆ.ಅಂದರೆ, ನಕ್ಷತ್ರವು ಭೂಮಿಯಿಂದ 8 x (9.46 x 10¹²) = 7.6 x 10¹³ ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ.

15. ಗುರುಗ್ರಹದ ತ್ರಿಜ್ಯವು ಭೂಮಿಯ ತ್ರಿಜ್ಯದ 11ರಷ್ಟಿದೆ. ಗುರುಗ್ರಹ ಮತ್ತು ಭೂಮಿಯ ಗಾತ್ರಗಳ ಅನುಪಾತವನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯಿರಿ, ಎಷ್ಟು ಸಂಖ್ಯೆಯ ಭೂಮಿಗಳನ್ನು ಗುರುಗ್ರಹವು ತನ್ನಲ್ಲಿ ಸರಿಹೊಂದಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ?

ಭೂಮಿ ಮತ್ತು ಗುರುವನ್ನು ಕ್ರಮವಾಗಿ  ಎರಡು ಗೋಳಗಳಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಬಹುದು.  ಅವುಗಳ ತ್ರಿಜ್ಯಗಳು ಕ್ರಮವಾಗಿ r ಮತ್ತು R ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸೋಣ.ಭೂಮಿಯ ತ್ರಿಜ್ಯಕ್ಕಿಂತ ಗುರುಗ್ರಹದ ತ್ರಿಜ್ಯವು 11 ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚು ಎಂದು ನೀಡಲಾಗಿದೆ
.  ಹೀಗಾಗಿ, R = 11 r……………..(1)

ಭೂಮಿಯ ಗಾತ್ರ=4/3πr³

ಗುರು ಗ್ರಹದ ಗಾತ್ರ =4/3πR³=4/3π(11r)³……………. (ಹೇಳಿಕೆ ಒಂದರ ಪ್ರಕಾರ)
=11³(4/3πr³)=1331(4/3πr³)

ಗುರು ಮತ್ತು ಭೂಮಿಯ ಗಾತ್ರಗಳ ಅನುಪಾತ

=1331(4/3πr³)
4/3πr³

=1331/1

ಅಂದರೆ 1331:1

ಆದ್ದರಿಂದ, ಈ ಅನುಪಾತವು ಗುರುವು ತನ್ನೊಳಗೆ 1331 ಸಂಖ್ಯೆಯ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಹೊಂದಬಲ್ಲದು ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.

16. ಬೂಝೋ, ಸೌರಮಂಡಲದ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಹೀಗೆ ಬರೆದಿದ್ದಾನೆ (ಚಿತ್ರ 17.29), ಇದು ಸರಿಯಾಗಿದೆಯೇ ತಿಳಿಸಿ. ಇಲ್ಲವಾದಲ್ಲಿ ಸರಿಪಡಿಸಿ.

ಇಲ್ಲ. ಸರಿಯಾಗಿಲ್ಲ.

ಸೌರವ್ಯೂಹದ ಗ್ರಹಗಳು ಸೂರ್ಯನಿಂದ ದೂರದ ಅನುಕ್ರಮದಲ್ಲಿ: ಬುಧ, ಶುಕ್ರ, ಭೂಮಿ, ಮಂಗಳ, ಗುರು, ಶನಿ, ಯುರೇನಸ್,
ಮತ್ತು ನೆಪ್ಚೂನ್.  ಆದ್ದರಿಂದ, ಬೂಜ್ಹೋನ ಸೌರವ್ಯೂಹದ  ರೇಖಾಚಿತ್ರವು ಸರಿಯಾಗಿಲ್ಲ. ಏಕೆಂದರೆ ಅವನು ಮಂಗಳ ಮತ್ತು
ಶುಕ್ರ ಮತ್ತು ಯುರೇನಸ್ ಮತ್ತು ನೆಪ್ಚೂನ್ ನ ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಿದ್ದಾನೆ.  ಅಲ್ಲದೆ, ಅವರು ಗುರು ಮತ್ತು ಶನಿ ಗ್ರಹದ ಕಕ್ಷೆಗಳ ನಡುವಿನ ಅಂತರದಲ್ಲಿ ಕ್ಷುದ್ರಗ್ರಹ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ತೋರಿಸಿದ್ದಾನೆ ಇದು ಸರಿಯಲ್ಲ.  ಕ್ಷುದ್ರಗ್ರಹ ಪಟ್ಟಿ ಮಂಗಳ ಮತ್ತು ಗುರು ಗ್ರಹದ ಕಕ್ಷೆಗಳ ನಡುವೆ ಇದೆ.  ಸೌರಶಕ್ತಿಯ ಸರಿಯಾದ ರೇಖಾಚಿತ್ರ
ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಕೆಳಗೆ ನೀಡಿರುವ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ತೋರಿಸಲಾಗಿದೆ.